تاريخچه كاراته جمهوري اسلامي ايران

هنر رزمي كاراته در سال 1342 وارد ايران شد.

در واقع ورود كاراته به ايران با سبك كان ذن ريو گره خورده است چرا كه كاراته اوليه اي كه وارد ايران شد اين سبك بود.

پيش از آن كشتي كج، جوجيتسو و دفاع شخصي در شهرباني تمرين مي‌شد.

كاراته ازيك زيرزمين 40 متري متعلق به منوچهر وارسته پدر بنيانگذار كاراته ايران « دكتر فرهاد وارسته » و با 5-6 نفر درخيابان بهار شمالي شروع شد. پس از چند ماه در همان سال به سالن مشت‌زني وقت منتقل شدند، پس از مدتي از آنجا نيز نقل مكان كردند…

اكثر مقامات به دليل عدم شناخت واقعي كاراته با آن به مخالفت برخاستند بعضي نيزاعتقادشان اين بود كه كاراته دفاع شخصي است و بايد فقط در ارتش و شهرباني تدريس شود.

بنابراين كاراته مجدداً به زير زمين 40 متري سابق بازگشت!!!...

پس از مدتي باشگاه گارد واقع در خيابان سيدخندان ميعادگاه كاراته كاها شد، تعداد آنها به 17 نفر رسيده بود، هواي 15 درجه زير صفر و سالن بدون شيشه، دوش و رختكن و كاراته كاها به همين هم قانع بودند، اما پس از مدتي گارد نيز تعطيل شد، تا اينجا حداكثر درجه كمربند «سبز» بود آري كاراته اين ورزش نوپاي شرقي كه در يك زير زمين محقر 40 متري متولد شده بود هنوز پس از گذشت دو سال بي خانمان و آواره بود.
اولين پيشقراولان و همراهان كاراته در سالهاي اوليه عبارت بودند از «دكترعلوي مقدم» «استاد فعلي تاريخ در دانشگاه لندن » دكتر داريوش اميني، اصلاني، احمد وقايع نگار، فروزان فغاني، محمدرضا نصرتيان، هوشنگ اتحاد مرتضي كاتوزيان…
كاتوزيان كه در جمع شاگردان اوليه كاراته نخستين كسي بود كه كمربند سياه را در ايران گرفت هنرمنديست كم نظير و نقاشي است نوگرا، اوبنا به دلايل متعدد از اوايل دهه پنجاه با تشكيلات كاراته و دنياي پر رمز و راز اين ورزش وداع كرد، اما اتحاد، نصرتيان، وقايع نگار و برخي ديگر از كاراته كاهاي قديمي هنوز دستي از دورونزديك بر آتش كاراته دارند. اين پيشكسوتان درسالهاي نخستين كاراته شان مصائب و مشكلات زيادي را متحمل شده اند كه نقل و نگارش آن جزء تاثر خاطر و تالم روح ثمري نمي بخشد .
اولين پناهگاه يا منزلگاه دولتي كه امكان داد تا ورزشكاران كاراته از آن زير زمين خارج شده ودر ملاء عام تمرين نمايند، سالن فعلي فدراسيون معلولين وجانبازان در ورزشگاه شهيد شيرودي « سالن مشت زني امجديه سابق» بود.
بوكسورها وكاراته كاها همزمان و مشتركاً در اين سالن به نرمش و تمرين ميپرداختند وهمين امر مشكل كمبود جا را تشديد كرده ومشكلات و برخوردهائي را باعث مي شد.
اين داستان درست به زماني باز مي گردد كه مرحوم علي عبده مؤسس باشگاه پرسپوليس، رئيس فدراسيون بوكس بود و نخستين شاگردان كاراته را هم نخستين مربي كاراته كشورتمرين مي داد وكار تمرين توأم كاراته كاها وبوكسورها تا بدان حد كش و قوس پيدا كرد كه نزديك بود عبده و وارسته در دفتر همان سالن پيكارهاي مشتزني و كاراته را براي شاگردان به تماشا بگذراند؟!…
با بروز مجدد اين اختلاف كاراته كاها بار ديگر به زيرزميني ديگر پناه ميبرند، اين باربه اميرآباد و زيرزمين معروف به خمره اي شكل …
ورزشكاران اوليه كاراته علاوه بر مشكلات و مصائبي كه ذكر آن رفت، رفته رفته با مشكلات و به بيماريهاي تازه اي مواجه و دست به گريبان شدند حضور و قدرت نمائي مشتي اوباش دست پرورده فرهنگي غلط در محيط ورزش و نداي هل من مبارز سر دادن !!! …
كاراته كاها هم، به دليل همبستگي و اتحادي كه داشتند از پاي نمي ايستادند و اين توطعه ها را خنثي ميكردند آنها كاراته را صرفاً يك ورزش نمي ديدند بلكه چيزي براي ساختن انسانهاي پايمرد و پهلوان مي انگاشتند و همين امر انگيزه همبستگي را بيشترمي كرد.
در سال1344 كاراته كاها به سالن ژيمناستيك امجديه رخت بربستند،در اينجا هم با مشكلاتي مواجه بودند درگيري براي حفظ يك وجب جا ومكان كوچكي براي تمرين ونفس كشيدن !!...
اوباش ها هم همچنان در كمين بچه ها بودند …
درسال 1345 گرفتاريها تا به آنجا پيش رفت كه كاراته بساط خود را به زمين تنيس و سالن كشتي دانشگاه تهران منتقل كرد، اما تربيت بدني دانشگاه تهران هم تحمل شان نكرد!!…
از اين رو ازمؤسسه اطلاعات و انجمن دوشيزگان و بانوان سابق سر درآوردند،درآنجا ودرزمين آسفالت تا سال 1346 و نزول برف و باران تمرينات خود را ادامه دادند.
فرارسيدن زمستان سخت سال 46 آنها را به باشگاه پهلوي سابق كشانيد، به يك سالن متروكه كه بچه ها همه هزينه تعميرات آن را از جيب خودشان پرداخت نمودند …
در خلال اين سالها يكي دو برنامه نمايشي كاراته در اماكن مختلف اجراشد، از جمله براي ارتشيان و فرماندهان آنها كه به عظمت كاراته پي ببرند، در اين سال آذرشيرواني اولين كاراته كاي زن در تاريخ كاراته نيز به جمع كوچك آنها مي پيوندد…
تا سال 1348 هر چه در كاراته داشتيم ،كان ذن ريوبود. تمامي شاگردان كاراته از اين سبك بودند
و ارشدترين آنها عبارت بودند از:

هوشنگ اتحاد ومرتضي كاتوزيان.

خرداد سال 1349 اولين كمربند مشكي را مرتضي كا توزيان گرفت و زمستان همان سال هوشنگ « محمداتحاد» كمربند سياه را به كمر بست.اينان پس از حدود 7 سال تمرين صاحب كمربند مشكي شدند….
گفتني است در همان سال درباشگاه آتش نشاني « ميدان حسن آباد » ماشين چيان نيز كاراته تعليم مي داد ، عليرضا احساني ، اكبر گلكار، اكبر محمدي بقا، فريبرز نوروزي ، احمد نژند و مديري «كه بعدها به تكواندو رفت» از آنجا برخاستند ، ضمن اينكه يوسف شيرزاد و اكبر پور بهرامي هم هرازگاهي در كلاس ماشينچيان تمرين مي كردند.

سال شكوفائي كاراته در ايران

سال 1351 و تاسيس آكادمي كاراته ايران را مي توان سال شكوفائي كاراته ايران ناميد ،‌اين مكان كه در خيابان عبده سابق روبروي خيابان دكتر فاطمي بود به عنوان اولين باشگاه رسمي كاراته كشور كار خود را به صورت منسجم و كلاسه شده آغاز كرد… پس از آن باشگاه قصر يخ نيز كه توسط مربيان كان ذن فعال شده بود به جرگه باشگاههاي معتبر كاراته پيوست .
در همين سال محمد علي شريفي با كمربند سياه دان يك شوتوكان به ايران آمد وبا موافقت مسولين آكادمي ايران در خيابان عبده كلاس شوتوكان را رسماً بر پا كرد .
اين در حالي است كه كاراته ايران پس از اين همه تلاش و فعاليت هنوز فدراسيون ندارد.
سال 1972 ، تيم ملي كاراته ايران شكل مي گيرد و به مسابقات جهاني 1972 پاريس و با هزينه شخصي اعزام مي شود.
تركيب تيم ملي اعزامي به پاريس عبارت بودند از: محمد اتحاد ، فرخ مشفق ، جمشيد سليمي ، محمد رضا نصرتيان و ميردامادي و مربيگري اولين تيم ملي كاراته كشور را نيز فرهاد وارسته به عهده داشت .
در اين رقابتها تيم ايران در اولين حضور خود موفق شد مقام پنجم جهان را به خود اختصاص دهد .
در اين رقابتها ايران و سوئيس براي كسب مقام چهارمي مي جنگند « گفتني است كه هنوز نحوه جدول مسابقات به شكلي نيست كه سوم مشترك داشته باشد و مسابقات به صورت دوره اي برگزار ميشود.» لذا سرنوشت پيروزي را دو شركت كننده ايراني و سوئيسي رقم خواهند زد، هوشنگ اتحاد نماينده ايران يك ماواش گري به حريف سوئيسي مي زند ولي چون داورها امتياز اورا نمي دهند اين بار محكم تر مي زند و حريف نقش بر زمين مي شود و او نيز هانسوكو و تيم نيز جاي چهارم را با پنجم عوض مي كند.
اولين كرسي نائب رئيسي كاراته جهان نيز در همين سال و در مسابقات جهاني 1972 به ايران تعلق مي گيرد ...
درسال 1352 اولين مسابقه انفرادي قهرماني كشور در سالن هفتم تير فعلي بين سبكهاي وادوريو ، شوتوكان و كان ذن ريو برگزار مي شود «گفتني است كه سبك وادوريو ابتدا توسط نصرتيان و مشفق و سپس توسط محمد باقر آقا ميري بنيان نهاده و ريشه مي دواند..
رده بندي اولين دوره مسابقات قهرماني كشور « انفرادي – اوپن » به اين شرح است:
1- هوشنگ اتحاد 2- فرخ مشفق 3-كيارش ديلمي ...
سال 1352 مصادف است با انتقال آكادمي كاراته از خيابان عبده به خيابان تخت طاووس «شهيد مطهري فعلي » انجمن هاي كان ذن ريو ، وادوريو و شوتوكان به اين مكان كه نسبت به باشگاه قبلي وسيعتربود نقل مكان مي كنند ودر اينجا كاراته بال وپر بيشتري مي گشايد ، علاوه بر آكادمي كاراته باشگاه قصر يخ كه فرهاد وارسته و مرحوم استكانچي در آن تدريس مي كردند و باشگاه آتش نشاني كه ماشين چيان مدرس آن بود ، باشگاه ديگري شروع به فعاليت مي كند و آن در فلكه دوم تهرانپارس و سالن ورزشي استاديوم « فرحناز سابق بود » كه عليرضا احساني با كمربند سبز به امر تدريس كاراته در آن باشگاه ميپرداخت، در سال1353 جمشيد سليمي باشگاه تخت جمشيد را راه اندازي كرد و شاگرد دار شد خود عليرضا احساني را از باشگاه « فرحنازسابق» به آنجا آورد تا كلاسها را اداره كند...
و اما كاراته براي اولين بار در سال 1353 از محدوده تهران خارج مي شود و استان فارس و شهرگل وبلبل شيراز اولين شهري است كه كاراته سبك كان ذن ريو درآن استارت مي خورد و به تدريج كاراته در استانها و شهرستانهاي ديگر ريشه مي دواند، گنبد كاووس، اصفهان، مشهد ، تبريز ، اراك، كرمان، ساري،باختران و اروميه صاحب كاراته مي شوند.
 بچه هاي شهرستاني كه ساكن و يا مقيم تهران بودند با ورود به آكادمي كاراته و فراگيري بخشهائي از فنون كاراته و دريافت كمربندهاي مختلف « حتي پائين » روانه ولايات خود
مي شوند در سال 1353 فدراسيون كاراته ايران به اهتمام وجديت وپي گيري تعدادي پيشكسوت تأسيس مي شود ، مسووليت اولين فدراسيون كاراته از سوي سازمان ورزش وقت به فرهاد وارسته واگذار مي شود .
همزمان با تاسيس فدراسيون كاراته تيم ملي كاراته ايران مركب از اتحاد ، سليمي ، مشفق ، كيارش ديلمي، نصرتيان ، مرحوم استكانچي ،همايون طبسي ، فرزان فغاني و مهدي شيرازي
« تركيبي از سبكهاي موجود كشور» جهت شركت دريك تورنمنت سه جانبه راهي سوئد
مي شوند، ودر اين رقابتها تيم ايران موفق مي شود با اقتدار تيمهاي سوئد و دانمارك را شكست داد و مزه اولين قهرماني را پس از تاسيس فدراسيون بچشد ...
در سال 1353 اولين دوره مسابقات قهرماني باشگاههاي ايران برگزار مي شود.
شهرستانها هنوز تيمي دست وپا نكرده اند كه در اين رقابتها شركت كنند اين مسابقه با حضور سه تيم آغاز مي شود« دو تيم آكادمي » و يك تيم « بولينگ » كه دو تيم آكادمي در پايان اول و دوم مي شود و تنها تيم شوتوكاني يعني « بولينگ» نيز به سكوي سوم
مي ايستد .
تيم ايران مجدداً به يك مسابقه بين المللي ديگر اعزام مي شود اين بار برلين آلمان و تيمهاي شركت كننده انگليس ، ايران وآلمان و نفرات تيم ايران عبارت بودند از: اتحاد مشفق ، سليمي ، احساني ، ديلمي ، نصرتيان ، فغاني ، معصومي ومرحوم كامران كيهاني ...
در سال 1354 مسابقات قهرماني « تيمي» كشور با شركت كليه كاراته كاهاي، شوتوكان ،
 كان ذن و وادوريو در تهران برگزار مي شود، در اين رقابتها نيز آكادمي كاراته سكوهاي اول و دوم راتصاحب مي كند و تيم دانشگاه تهران سوم مي شود.
در همان سال يك مسابقه دوجانبه بين تيمهاي منتخب تهران و شيراز كه در حقيقت بر
جسته ترين كاراته كاهاي آن روز در آن حضور داشتند در دانشگاه شيراز برگزار مي شود كه در رده بندي تيمي تهران و در انفرادي عليرضا احساني « اول» و بهرام طبرائي دوم مي شود .
در زمستان 1354 يك رويداد مهم را در تهران شاهد هستيم مسابقه رفت و برگشت تيمهاي ايران و آلمان، اين مسابقه طي دو روز در سالن 12 هزار نفري آزادي برگزار ميشود اين مسابقه به صورت رفت و برگشت انجام شد كه درهر دو مرحله ايران با قاطعيت آلمان شكست داد...
تركيب تيم ايران در اين رقابتها عبارتند از : اتحاد، سليمي، ديلمي، خاوياري ، فغاني ، مشفق، آرين خو ، احساني ومعصومي .
و اما در سال 1355 مسابقات قهرماني اروپا در تهران و با حضور 14 تيم اروپائي برگزار ميشود يك طلاي انفرادي توسط معصومي و دو برنز توسط سليمي و مشفق دست آورد ما از اين مسابقات است…
در رقابتهاي تيمي دردور اول در مقابل فرانسه تن به شكست داده واز گردونه مسابقات خارج شديم.
در مسابقه ايران با فرانسه مشفق و احساني بر حريفان چيره مي شوند، مسابقه اتحاد به تساوي كشيده مي شود ، بحريني وطبرائي با امتياز بالا مسابقه را واگذار مي كنند و در نتيجه در امتياز شماري ايران مغلوب فرانسه مي شود و در يك رقابت خانگي كه مي توانست ميدان خوبي براي هنر نمائي كاراته كاهاي ما در آن دوران باشد تن به حذف از جدول مسابقات ميدهد.
در همان سال يك دوره مسابقه تحت عنوان انتخابي تيم ملي كشور برگزار مي شود، مشفق، سليمي، اتحاد، احساني، طبرائي، خاوياري و داريوش نبي به عنوان اعضاء تيم ملي انتخاب شده و راهي رقابتهاي آسياواقيانوسيه « اندونزي » مي شوند در اين مسابقات در كميته تيمي ايران پس از ژاپن واندونزي در سكوي سوم آسيا و اقيانوسيه «آپوكو» مي ايستد، تنها داور اعزامي ما در اين رقابتها منصور مهتاش بود كه موفق نمي شد در كلينيك داوري آسيا درجه اي را بدست آورد.
در سال 1977 «29 نوامبر تا5 دسامبر» تيم ملي ايران مركب از فرخ مشفق « كاپيتان» جمشيد سليمي، محمد آرين خو، عليرضا احساني، داريوش نبي ، مرتضي البرزي ومحمود شيزري با مربيگري فرهاد وارسته جهت حضور در چهارمين دوره مسابقات جهاني عازم توكيو مي شوند تيم ايران دراين رقابتها در رشته كوميته تيمي پس از گذشتن از سد تيمهاي آمريكا، هند ، اسپانيا با فرانسه بر سكوي سوم مشترك جهان مي ايستد در اين دور از رقابتها هلند اول ميشود.
شاپور علي آبادي نيز به عنوان داور جهت حضور در كلاس داوري به توكيو عازم مي شود كه متأسفانه اوهم نمي تواند ازاين كلاس موفق بيرون آيد .
در سال 1978 كه مسابقه جهاني در تايوان برگزار مي شد رئيس فدراسيون ورزشهاي رزمي
« شهريارشفيق » كه جايگزين فدراسيون كاراته شده بود از اعزام تيم ايران خودداري كرد واين تيم نتوانست با حضور خود از عنوان دوره پيش « توكيو» دفاع كند .
در دوران انقلاب وپس ازبه بار نشستن آن طي « سالهاي 1356 به بعد » فدراسيون فنون رزمي جاي فدراسيونهاي كاراته ،تكواندو و جودو رامي گيرد.
به دليل شرايط انقلاب وجنگ تحميلي، از مسابقات جهاني وآسيائي دور مي مانيم تنها در سال 1985 بايك تيم نيم بند عازم هلند مي شويم .
دراين سال تيم ملي ايران در حالي انتخاب شد كه مسابقه انتخابي تهران با غيبت نزديك به 300 كاراته هاي كمربند قهوه اي و سياه وقهرمانان مسابقات آسيائي و جهاني از سبكهاي رسمي كشور انجام گرفت .
استانها هم وضعي مشابه داشتند ،در حقيقت تيم ملي واقعي وقوي برگزيده نشد،معلوم بود كه تيم اعزامي در شاخص يك تيم واقعي وكامل بدوربود ونخواهد توانست در اين رقابتها توفيقي ولو نسبي رابه دست آورد .تنها شركت كننده اي كه توانست خود راتا مرحله پنجم بالا بكشد وبه عنوان موفق ترين كاراته كاي اين رقابتها ازكشورمان معرفي شود «حبيب اله ناظريان رئيس فعلي فدراسيون كاراته بود»
درسال 1376 ودر زمان رياست مهدي محمد زاده در فدراسيون

كاراته يك رويداد مهم

بين المللي ديگردر ايران انجام مي شود وآن برگزاري مسابقات جام وحدت بود كه با شركت تيمهاي ملي ،ايتاليا،تركيه ،سوريه ،پاكستان وسه تيم از ايران برگزار شد كه ملي پوشان ايران با هدايت عليرضا احساني موفق شدند مقام نخست اين رقابتها رابه خود اختصاص دهند ،مسابقات تيمهاي ديگرايران عبارت بودند از : مرحوم خادميان ومهراد نخعي .
درسال 1368 مهدي محمدزاده در فدراسيون كاراته جاي خودرا به محمد علي زماني مي دهد واونيز چند ماه بيشتر برصندلي رياست فدراسيون نمي نشيند و حبيب اله ناظريان جاي او را مي گيرد ناظريان پيش از اين رياست هيات كاراته اصفهان را عهده دار بود ..
به محض حضور ناظريان در فدراسيون كاراته پس از 13 سال دوري از صفحه هاي بين المللي تيم ايران عازم مسابقات اقيانوسيه و آسيائي (استراليا) مي شود و در اين رقابتها ايران كاري مي كند كارستان ، اولين مدال طلا ، نقره و برنز تاريخ كاراته ايران را در رشته كوميته انفرادي به دست مي آورد..
تركيب تيم ايران راعليرضا سليماني فخر، عليرضا تاجيك، فريبرز جهانبخش، شعبان ساعدي ، افشين كشاورز ، حسين شعفي ، و محسن ونكي در كوميته وبرادران پور صمدي و محمد بهرامي در كاتا تشكيل مي دادند ...
تيم ايران در اين رقابتها با مدال طلاي عليرضا تاجيك، نقره جانبخش و برنز ونكي ، شعفي وساعدي در مجموع رده بندي به مقام سوم آسيا ميرسد.
در سال 1990 تيم ملي ايران به مسابقات بين المللي ايتاليا دعوت شد و تيم ايران موفق شد مقام نخست مسابقات بين المللي ايتاليا را از آن خود كند، اعضاء تيم ايران كه در مسابقات ايتاليا حضور پيدا كردند، عبارت بودند از :‌ حسين شعفي- فريبرزجهانبخش- عليرضا تاجيك- شعبان ساعدي- محسن ونكي- پيمان زعفري زاده(كرمان) با مربيگري عليرضا احساني و حميد خندان و…
در سال بعد 1991 تيم ملي جوانان به مسابقات بين المللي ايتاليا رفت و اين بار نيز تيم جوانان ما با مربيگري عليرضا سليماني موفق شد قهرمان اين تورنمنت شود.
اين سلسله موفقيتها در زمان رياست ناظريان بر فدراسيون كاراته يكي پس از ديگري بدست آمد و همانطور هم ادامه يافت و در مسابقات آسيائي نيوزيلند، تايوان، فيليپين، اندونزي و ….
و جهاني مالزي ، آفريقاي جنوبي ، برزيل و آلمان و دهها تورنمنت و همچنين مسابقات آسيائي و جهاني جوانان صدها مدال با ارزش طلا، نقره و برنز نصيب كشورمان شود.
و همه اين موفقيتها باعث شد كه كاراته كشور ما بتواند از اعتبار بالائي در دنياي كاراته برخوردار شود و به عنوان قطب اصلي كاراته آسيا و يكي از تيمهاي صاحب نام كاراته جهان مطرح شود.